Luchtvochtigheid info
Niet alleen een piano of vleugel maar ook uw gezondheid heeft baat bij een gezond klimaat. Met name de luchtvochtigheid heeft grote invloed op een instrument.
De voordelen van een goed klimaat:
- de stemming van de piano blijft stabieler (is minder stemmen)
- het mechaniek speelt goed, minder storingen
- voorkomt scheuren in klankbodem en stemblok
- de piano gaat vele malen langer mee
- goed voor uw eigen gezondheid
Wat zijn slechte omstandigheden
Een te droge of te vochtige ruimte is funest voor een instrument. Bij een te lage luchtvochtigheid droogt het hout uit en kan gaan krimpen en scheuren. Asjes in het mechaniek gaan loszitten en er kan van alles gaan rammelen. Maar te vochtig kan ook. Dan zet het hout uit en kunnen asjes gaan vastzitten met als gevolg trage of vastzittende hamers en toetsen, roest op snaren en stempennen waardoor stemmen niet goed gaat en snaren kunnen breken. En er kan schimmel ontstaan in de piano.
De piano bij een raam in de buurt met de zon erop kan niet alleen voor uitdroging zorgen maar ook dat de piano (vooral een zwarte piano) heel warm kan worden. Het verschil tussen in en uit de zon kan groot zijn. De piano zal ontstemmen en na warmte weer proberen zich terug te zetten maar zal door het uitzetten meestal niet precies meer exact dezelfde toon houden op sommige plekken.
Ook een koude of warme tocht langs de piano heeft een negatief effect.
Verwarming en vloerverwarming
Verwarming in de winter zorgt er vaak voor dat de lucht in huis uitdroogt en de omgeving te droog wordt. Een instrument staat beter als het niet in de buurt van een verwarmingselement is. Dan stroomt er geen droge warme lucht rechtstreeks langs de piano en voorkomt nog meer uitdroging.
Vloerverwarming is nog wat heftiger voor een instrument. De warme lucht stijgt op en stroomt langs al het hout en droogt het instrument enorm uit.
Oplossingen
Het voornaamste idee is om de ruimte zo stabiel mogelijk te houden. Ideaal is een luchtvochtigheid die zo tussen de 50% en 70% ligt. En dan met weinig schommelingen. Ik raad ieder geval een hygrometer aan om te kunnen zien wat het klimaat in de ruimte is gedurende het jaar. Zijn de verschillen klein en binnen de marge dan zijn de omstandigheden ideaal.
Oplossingen op een rij:
- Meet de ruimte met een hygrometer
- Zorg dat de piano niet te dicht bij een verwarming staat en/of dat er geen zon op de piano komt.
- Bij vloerverwarming kan je radiatorfolie onder de piano maken zodat er geen warmte omhoog kan stijgen van de vloer.
- Voorkom tocht langs het instrument.
- Maak een keuze om bij droogte de hele ruimte of alleen de piano vochtig te houden.
Luchtvochtigheid mogelijkheden
Om de hele ruimte te bevochtigen (wat ook beter voor de gezondheid is) kan je een bevochtiger aanschaffen. Bij bijvoorbeeld een MediaMarkt of Coolblue is ruime keuze. Aanschaf is afhankelijk van de inhoud van de ruimte.
U kunt er ook voor kiezen om alleen de piano op goed luchtvochtigheid te brengen. Dit kan d.m.v. een hydroceel. Dit is een buis die water opzuigt en langzaam verdampt in de piano. Nadeel is dat de buis regelmatig gevuld moet worden soms wel 1 keer in de week. Dit is te voelen aan het gewicht van de buis. Als je het goed bijhoud is het een mooie relatief goedkope oplossing.
Er is ook een DampChaser systeem dat ingebouwd kan worden en die de hele piano voorziet van een goed klimaat. Ook deze moet bijgevuld worden met water (geeft het systeem aan). Inbouw kost behoorlijk wat geld. Het systeem staat wel altijd aan en kost wat stroom. En er moeten regelmatig pads vervangen worden voor een goede werking. Voordeel is dat het systeem ook ontvocht.
Ontvochtigen kan ook als de ruimte te vochtig is. Of dat kan door de hele ruimte te ontvochtigen of d.m.v. een verwarmingselementje in de piano. Overigens kan een hydroceel ook wat vocht opnemen als deze leeg is.
Meten met een datalogger
U kunt bij mij een speciale datalogger huren om over een langere periode te meten wat de luchtvochtigheid en temperatuur doet. Aan de hand hiervan kan een plan van aanpak gemaakt worden.
Conclusie
Een piano gedijt het beste tussen de 50 en 70% luchtvochtigheid. Mijn advies is om de hele ruimte te reguleren indien het te droog of te vochtig is. Als dat wat lastig is dan is een hydroceel een oplossing mits u in de gelegenheid bent deze in de gaten te houden.